ایدز چیست؟

عفونت یک بیماری ویروسی است که سیستم دفاعی بدن را به مرور زمان از بین برده و مختل می کند، طوری که بیمار در برابر عفونت بی دفاع شده و در نهایت از پای در می آید. سازمان جهانی بهداشت با توجه به پنهان بودن بیماری ایدز، پیش بینی کرد که تا سال 2005 از 30 تا 40 میلیون نفر از مردم جهان به ویروس ایدز مبتلا خواهند شد که 10 میلیون از آنان را کودکان تشکیل می دهند. همچنین پیش بینی می شود که دو سوم از مبتلایان به ایدز از مردم جهان سوم باشند. ایدز (Aids) یکی از بزرگترین بیماریهای ویروسی جهانگیر نیمه قرن بیستم است و به معنای سندرم نقص ایمنی اکتسابی می باشد. عامل به وجود، آورنده ی این بیماری ویروسی به نام (HIV) است. بیماری ایدز برای اولین بار در سال 1981 در بین هم جنس بازان ایالات متحده ی امریکا تشخیص داده شده است و به دنبال پژوهش ها ویروس آن در سال 1984 یافتند. در برشهای نازک ویروس به شکل ذره ای کروی و یا نیمه کروی است که درارای پوششی بیرونی با خارهایی بر سطح آن است. بخش درونی شامل دو رشته RNA است که به شکل مارپیچ و دور از مرکز قرار گرفته است.

بیماری زایی:

ویروس هنگاهی که وارد بردن شد خود را به یکی از سلولهای انسانی می چسباند. غلاف ویروس با غشای سلول بهم می آمیزد و مقر ویروس وارد یافته می گردد و در تمام زندگی فرد آسودگی شکل جزئی از ماده ژنتیکی در بدن وی باقی می ماند. در اثر تحریک وقتی که سلول شروع به تکثیر می کند، ویروس هم تکثیر می یابد و باعث نقص سیستم ایمنی می گردد که در نتیجه آن فرد در معرض ابتلا به انواع بیماریهای عفونی، انگلی و انواع سرطان ها قرار می گیرد.

راههای انتقال بیماری:

1-      قسمت اعظم آلودگی به ویروس در سراسر جهان از طریق تماس جنسی است.

2-   سرایت از طریق خون آلوده، که آلودگی ممکن است از طریق انتقال خون، شون آلوده یا هر وسیله ی آلوده دیگری که برای شکافتن و یا سوراخ کردن پیوست به کار می رود، منتقل گردد.

3-      انتقال به جنین از طریق مادر آلوده به ویروس.

امروزه ویروس (HIV) را در انسان در کشت تمام ترحسات و مواد دفع شده از بدن جدا می سازند ولی شواهدی که دلیل بر انتقال ویروس از طریق دیگر مایعات بدن بجز خون، منی، ترشحات کردن واژن و احتمالاً شیر مادر می باشد، وجود ندارد.

ویروس ایدز از راههای زیر منتقل نمی شود:

تماس معمولی افراد در منزل، اجتماع، استفاده از وسایل غذا خوری مشترک، استفاده از استخرهای شنا و توالت های عمومی، عطسه و سرفه، نیش حشرات، استفاده از لباسهای دست دوم، آب و غذا، اشک و عرق، استفاده از وسایل تقلیه ی مشترک.

دوره کمون (خاموشی):

فاصله ی زمانی بین آلودگی به (HIV) تا شروع عوارض ایدز بین 6 تا تا 10 سال و یا بیشتر، متفاوت است. افراد مبتلا به ایدز درایوان از راههای زیر مبتلا شده اند:

1- از طریق معارشت جنسی     2- خون     3- فرآورده های خونی    4- از طریق تزریق آلوده به وسیله ی سرنگهای استفاده شده.

با توجه به همه گیری بیماری ایدز در جهان در سال 1355 کمیته فنی و اجرائی مبارزه با ایدز تشکیل و سپس در سال 1366 به کمیته ی کشوری مبارزه با ایدز تبدیل گردید. به دنبال تشکیل این کمیته فعالیت هایی به شرح زیر در سطح کشور انجام گردید:

1-   غربالگری از خون کلیه بیماران هموفیلی- حدس زده می شود که حدود 600 – 5600 نفر هموفیلی در ایران وجود دارند که به دلیل نداشتن اطلاعات دقیق از محل زندگی آنان، تا سال 1370 فقط حدود 2538 نفر مورد آزمایش قرار گرفته اند، که از بین آنها 158 نفر آلوده هستند.

2-   مطالعات پزشکی بر روی دو گروه، گروههای چه خطر یا در خطر که شامل فرادی است که به علت رفتارهای شخصی و مشکلات پزشکی و اجتماعی خاص و یا وضعیت شغلی خود بیشتر در معرض خطر هستند. این گروه شامل معتادان تزریقی، زنان خود فروش، جوانان مغرف، بیماران هموفیلی، تالاسمیک، تحت دیالنیو، مبتلایان به بیماری آموزشی، سل ریوی، همسران و فرزندان آلوده، رانندگان بین المللی و کسانی که سابقه ی انتقال خون مکذر می باشند.

گروه دوم شامل اهدا کنندگان خون، خارجیان مقیم کشور، آزادگان، زندانیان، مهاجران افغانی و در پاره ای از موارد کارکنان بخش بهداشت و درمان هستند.

در این گروهها تنها 2 مورد آلودگی در بین دانشجویان مقیم خارج از کشور گزارش شده است.

در کشور ما به علت اعتقادات مذهبی، عوامل فرهنگی، پایبندی به اصول خانوادگی، انتشار این بیماری محدود گشته است ولی بطور کلی عواملی وجود دارند که در آینده افزایش ناگهانی و سریع ایدز را به همراه خواهند داشت.

این عوامل عبارتند از: مسافران خارج از کشور، با توجه به اینکه سالانه حدود یک میلیون نفر از طریق مرزهای هوایی به خارج از کشور مسافرت می کنند، آلودگی درصد کوچکی از آنها برای جامعه ی ما خطر آفرین خواهد بود.

3-      افراد دیگر در خارج از کشور اقامت داشته اند و آلوده به این ویروس هستند نیز جزء عوامل انتشار در بین کشور ما خواهند بود.

4-   شرایط خاص زندگی معتادان تزریقی و استفادئه ی مجدد از سرنگهای یکبار مصرف در بین این افراد، سرایت و انتشار سریع این بیماری را در بین آنان افزایش خواهد داد.

5-   افراد آلوده نیز خود عامل انتشار بیماری خواهند بود به دلیل آنکه آنطور که لازم است تحت برنامه های آموزشی و مشاوره ای قرار نگرفته اند.

البته باید یادآور شد که به علت عدم آشنایی پزشکان با علائم بالینی ایدز و یا عدم دسترسی به پزشک و آزماشگاه مجهز در نقاط مختلف کشور موارد گزارش شده احتمال بخش کوچکی از موارد ایدز در ایران می باشد.

علائم بیماری:

سیر عفونت بیماری به پنج مرحله یا دوره تقسیم می شود که همه آنها لزوماً در تمام بدن بیماران دیده نمی شود. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

1-   مرحله حاد بیماری: این مرحله ممکن است خیلی زود و حتی یک هفته پس از آلوده شدن به عفونت شروع گردد که معمولاً قبل از ظهور پادتن ها در خون است. تظاهرات بالینی در این